ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Η ιδέα, η πρόθεση, η επιδίωξη για να δημιουργηθεί από την Ενωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Θεσσαλίας, Στ. Ελλάδας και Εύβοιας, ένα Μουσείο Τύπου, υπήρχε από παλιά. Τουλάχιστον από το 1959 σύμφωνα με ντοκουμέντα που «ξεθάφτηκαν» από παλιούς φακέλους με αρχεία της Ενωσης. Δεν βρέθηκε κάποιο απόσπασμα πρακτικού με σχετική απόφαση του τότε Δ.Σ. της Ενωσης, όμως η επιδίωξη αποκαλύπτεται από μία επιστολή του παλιού δημοσιογράφου της Λάρισας Βάσου Καλογιάννη προς τον τότε πρόεδρο της Ενωσης Φαίδωνα Μακρή, επιστολή που βρέθηκε μέσα στο αρχείο αλληλογραφίας και από την οποία προκύπτει ότι όλα ξεκίνησαν από μία πρόταση του ιδίου.
Γράφει ο Βάσος Καλογιάννης: «Εν συνεχεία της από 29ης Νοεμβρίου έ.έ γενομένης προφορικής προτάσεώς μου....περί της ανάγκης ιδρύσεως Αρχείου Τύπου...».
Η επιστολή του Β. Καλογιάννη προς τον Φ. Μακρή
Μπορεί τότε να μην προχώρησε η προσπάθεια, όμως άρχισε να δημιουργείται ένα αρχείο εφημερίδων της εποχής, αλλά και παλιότερων χρόνων. Το αρχείο αυτό, εμπλουτισμένο, ήταν η βάση για τη διοργάνωση της έκθεσης Θεσσαλικού Τύπου που παρουσίασε η Ενωση το 2002, στο πλαίσιο του γιορτασμού των 70 χρόνων ιστορίας της. Μία έκθεση η οποία στήθηκε στα γραφεία της Ενωσης, στην ιστορική της έδρα, στην πολυκατοικία «Θέτις» (Δημητριάδος-Φιλελλήνων) και στην πραγματικότητα ήταν το αποτέλεσμα της μεγάλης προσπάθειας που κατέβαλε η δημοσιογράφος και επί σειρά ετών πρόεδρος της Ενωσης Νίτσα Κολιού, για τη συγκέντρωση δεκάδων εφημερίδων και εντύπων που αποτύπωναν όλη την πορεία ανάπτυξης του Θεσσαλικού Τύπου.
Στα επόμενα χρόνια, ξεκίνησε πάλι μία συζήτηση για τη δημιουργία Μουσείου, αλλά ποτέ δεν προχώρησε περισσότερο από μία απλή ανταλλαγή απόψεων.
Πέρασαν 20 ολόκληρα χρόνια από την πρώτη δημόσια παρουσίαση αρχειακού υλικού της Ενωσης, στην έκθεση για τον Θεσσαλικό Τύπου, για να παρθεί επιτέλους η απόφαση. Ηταν Οκτώβριος του 2022, όταν στο ΔΣ της Ενωσης εγκρίθηκε ομόφωνα η πρόταση για τη δημιουργία Μουσείου Τύπου. Ο χώρος υπήρχε, τα παλιά γραφεία της Ενωσης στη «Θέτιδα» που πιά δεν χρησιμοποιύνταν για τις συνελεύσεις μας ή για τη στέγαση των υπηρεσιών του σωματείου, η διάθεση για δουλειλα περίσσευε, η «μαγιά» του αρχειακού υλικού υπήρχε, οπότε ξεκινήσαμε.
Χρειάστηκαν επτά μήνες καθημερινής δουλειάς για να μετατραπεί ο χώρος από αίθουσα συνελεύσεων σε εκθεσιακό χώρο. Πολλά έπρεπε να αλλάξουν, αφού ο χρόνος είχε αφήσει τα σημάδια του παντού. Αλλαγή στο πάτωμα της βιβλιοθήκης, επικάλυψη της γύψινης κολώνας με κάποια σχετική με το περιεχόμενο του Μουσείου φωτογραφία, κατασκευή γυάλινων προθηκών για την προβολή του υλικού που είτε είχαμε είτε ελπίζαμε ότι θα αποκτήσουμε, προσθήκη ενός ακόμη επιτοίχιου ταμπλό για την παρουσίαση παλιών εφημερίδων και αρκετά ακόμη. Ο εξοπλισμός παλιού τυπογραφείου καθαρίσθηκε, γυαλίστηκε, ετοιμάστηκε να κάνει τη γνωριμία του με τους επισκέπτες.
Μετά άρχισε η κυρίως δουλειά,. Πρώτα η ταξινόμηση εφημερίδων και άλλου υλικού ώστε να επιλεγούν όσα θα έμπαιναν σε ταμπλό και προθήκες. Δουλειά με συγκίνηση αλλά και με αγωνία, μην προκληθεί ζημιά σε εφημερίδες ηλικίας 140 ετών και βάλε, που το χαρτί τους πλέον μπορούσε εύκολα να γίνει «χαρτοπόλεμος». Μετά, η αναζήτηση για απόκτηση (δωρεά ή αγορά) και επιπλέον έντυπου υλικού που έπρεπε να παρουσιαστεί. Η ιστορία του Θεσσαλικού Τύπου, όμως, δεν είναι μόνο η παρουσίαση των εφημερίδων. Ούτε μόνο η ανάδειξη της δουλειάς και του ρόλου του δημοσιογράφου. Είναι και ο Γολγοθάς της προετοιμασίας για να βγεί η εφημερίδα. Είναι τα τεχνικά μέσα, τα μηχανήματα, ο εξοπλισμός και οι άνθρωποι που τα δούλευαν. Αποφασίσσαμε έτσι, να στήσουμε και έναν πάγκο από παλιό τυπογραφείο εφημερίδας. Το «Μάρμαρο» που έλεγαν οι παλιότεροι τεχνικοί, της εποχής της στοιχειοθεσίας στο χέρι, αλλά και αργότερα του αντιμονίου της λινοτυπικής μηχανής.
Ο πάγκος βρέθηκε, παλιός και σκουριασμένος, προχωρημένης ηλικίας θα λέγαμε. Από εξοπλισμό του, όμως; Ευτυχώς, μας προσέφερε ο εκδότης της εφημερίδας «Ταχυδρόμος» Γιώργος Πώποτας πλούσιο υλικό. Μεταφορείο τυπογραφικής πλάκας, κόφτες μετάλλων, μεταλλικά τυπογραφικά στοιχεία, τυπογραφικές κάσες, μελανείο διορθώσεων , δημοσιογραφικά αντικείμενα του Αλ.Μέρου, αλλά και έντυπο υλικό. Από τον εκδότη της «Θεσσαλίας» Βασ. Δανό πήραμε κάσες με τυπογραφικά στοιχεία, από τον τυπογράφο Νικ. Χαλαστάρα μία παλιά συρραπτική και μετσαλλικά στοιχεία, ενώ αγοράσαμε από την αγορά (ακόμη και σε δημοπρασίες) άλλο υλικό και πολλά ακόμη έντυπα που αποτέλεσαν σταθμό στην ιστορία του Τύπου (όπως π.χ. η «Διάπλαση των Παίδων», τα οικογενεικά περιοδικά κ. ά).
Τα οικονομικά μας μέσα περιορισμένα. Η εθελοντική εργασία κράτησε το κόστος μετατροπής των παλιών γραφείων σε μουσειακό χώρο και του εξοπλισμού χαμηλά. Με την οικονομική ενίσχυση της Γ.Γ. Τύπου και Ενημέρωσης, χάρις στην προσωπική ενεργοποίηση του Γ.Γ. Τύπου Δημ. Γαλαμάτη, αποκτήσαμε και τον απαραίτητο ηλεκτρονικό εξοπλισμό.
Το Μουσείο Τύπου μπορούσε πλέον να ανοίξει τα φτερά του. Υπήρχε το αρχικό υλικό και εξοπλισμός που θα μας επέτρεπαν να ανοίξουμε τις πόρτες του στο κοινό. Ξέραμε ότι δεν θα μπορούσε να υπάρξει ποτέ η μέρα που θα είμασταν σε θέση να πούμε «είμαστε πλήρεις». Αυτή η ιστορία δεν έχει τέλος. Καθημερινά κάτι νέο βρίσκεις και προσθέτεις, κάτι αλλάζεις, κάτι διορθώνεις. Ημασταν όμως στο σημείο της αφετηρίας μας.
Τα εγκαίνια έγιναν στις 27 Μαϊου 2023 με πλήθος κόσμου να γεμίζει το χώρο. Με συναδέλφους από τις άλλες Ενώσεις Συντακτών να μας τιμούν με την παρουσία τους και να μας γεμίζουν χαρά για τα δώρα που έφεραν στο Μουσείο.
Το Μουσείο Θεσσαλικού Τύπου είναι πλέον γεγονός. Από τις 365 ημερήσεις και εβδομαδιαίες εφημερίδες που εκδόθηκαν στη Θεσσαλία από το 1881 μέχρι το 2022, πάνω από 250 εκτίθενται στο Μουσείο δείχνοντας την πορεία που ακολούθησε ο Τύπος στην περιοχή. Περισσότερες από 100 εφημερίδες (τίτλοι) από την μεγαλειώδη περίοδο του αντιστασιακού Τύπου. Πάνω από 200 τόμοι με «δεμένες» εφημερίδες (τοπικές και άλλες) που καλύπτουν την περίοδο από το 1946 και μετά και αποτελούν την καταγραφή της ιστορίας της εποχής τους. Βιβλιοθήκη με πάνω από 1.800 τίτλους βιβλίων, πολλά από τα οποία έχουν ηλικία πάνω από 300 χρόνια.
Ο πρώτος χρόνος λειτουργίας του Μουσείου, ιδιαίτερα ενθαρρυντικός για το μέλλον. Με δεκάδες σχολεία από τη Θεσσαλία να μας επισκέπτονται και να ξεναγούνται στους χώρους και στα εκθέματα, με πολλούς βολιώτες να θαυμάζουν και να μαθαίνουν την ιστορία του τοπικού Τύπου, με ερευνητές να αναζητούν σε παλιά έντυπα στοιχεία για την έρευνά τους.
Συνεχίζουμε, ελπίζοντας σε μία διαρκή βελτίωση και σε εμπλουτισμό των εκθεμάτων. Κυρίως, όμως, ελπίζοντας ότι θα καταφέρουμε να γίνει πεποίθηση ολοένα και περισσότερων η ανάγκη στήριξης του τοπικού Τύπου. Διότι, όπως συνηθίζουμε να λέμε, «όπου δεν υπάρχει τοπικός Τύπος, δεν υπάρχει καταγραφή της τοπικής Ιστορίας».